مقاله بررسی میزان تاثیر گذاری تورم بر میزان صادرات کالا

مقدمه

در جهان فلسفه در صورتی نابودی معلولی میسر است که کل علت نابود گردد. پس اگر معلولی محصول علل متعددی باشد نابودی بعضی از علل منجر به نابودی معلول نمی گردد. این مسلم است که تورم اقتصادی به علل متعددی ایجادمی گردد، از جمله کمبود عرضه به هر دلیل، عدم دسترسی به فناوری تولید انبوه، کمبود سرمایه یا مواد خام یا نیروی انسانی نابودی تولید، احتکار و مهمتر از همه عدم توزیع عادلانه. با این توضیح نه گرانی بنزین که یکی از علل تورم است علت تامه تورم اقتصادی می باشد و نه هم اگر بنزین رایگان به جامعه تزریق گردد، مبارزه همه جانبه می باشد، زیرا که کسی نگفته است بنزین کالای مادر و یا چون ریال دارای ماهیتی ارزی و مشخصه نرخ تورم است بلکه این تلقی از آنجا سرچشمه می گیرد که رابطه میان بهای بنزین و بهای ماشین رابطه ای معکوس است و هرچه بنزین ارزانتر باشد ماشین گرانتر به فروش می رسد و بنزین و پول بنزین های خریداری شده از بیت المال است و ماشین از کمپانی ها.

بررسی میزان تاثیر شن بازی درمانی ،در درمان کودکان پیش فعال سنین 5 تا 7 سال استان تهران

مقدمه

ما اکنون در زمانی زندگی می کنیم که تمام چیزها بسرعت درتغییرند و باورها، نظرات و عقاید مربوط به ماهیت کودکان از آن مستثنی نیستند، ولی امروزه، مثل همیشه والدین تأثیر قابل توجهی در دنیای کودک اعمال می نمایند.
(آزاد 1380 ص 354).

سالهاست که پزشکان و متخصصان بهداشت بوجود پدیده ای به نام شیطنت افراطی پی برده اند. رفتارهای عجیب و افراطی در بچه ها که همیشه در بررسی و برخورد با آن گرفتار مشکلات فراوان بوده اند، طی سالهای متمادی فرضیه‌ی صدمات مغزی هنگام تولد که فرضیه‌ی کاملاً قابل قبولی می نمود و بیش تر پزشکان وقتی از یافتن توضیحی برای رفتارهای غیرعادی بچه ها عاجز می ماندند با توسل به اصطلاح صدمات مغزی خفیف از زیر بار برخورد مسئولانه شانه خالی می کردند
(پل کارسن 1371 ص 9).

یکی از رایج ترین اختلالات دوران کودکی، اختلال کمبود توجه –بیش فعالی[1] است که در اغلب موارد تا دوران بزرگسالی نیز ادامه پیدا می کند.

کودکان مبتلا به این اختلال بدون اینکه فکر کنند، مدام به اطراف حرکت می‌کنند. آن هاممکن است خواست ها و انتظارات اطرافیانشان را درک کنند ولی به دلیل اینکه قادر به توجه کافی نیستند و نمی توانند مدتی آرام بیشینند و تمرکز کنند، توانایی پیروی کردن از دستورهای آنان را ندارند (سلحشور 1384 ص 41).

تاکنون برای اختلال کمبود توجه- بیش فعالی درمان قطعی و خاص پیدا نشده است ولی بنحوی میتوان با استفاده از روش های گوناگون، علائم آن را تحت کنترل درآورد (همان منبع).

درمانهایی که برای کاهش علایم اختلاف کمبود توجه- بیش فعالی توصیه می شود عبارتند از :

رژیم های خوراکی، تمرینات بدنی (مثل یوگا، آرام سازی عضلانی) تمرین تمرکز، آموزش های دیداری، گفت و گو دو به دو، بازی درمانی و روان درمانی های فردی (تای نن[2]2005).

پژوهش حاضر بررسی میزان تأثیر شن بازی درمانی را در درمان کودکان بیش فعال 7-5 ساله استان تهران مورد بررسی قرار می دهد.

بازی راهی است که بزرگسالان رایاری می دهد تا انتظارات و تصویرهای اجتماعی کودکان را درک و اصلاح کنند. در بازی درمانی کودکان تشویق می شوند که بعضی از امور را اجرا کنند و درمانگر به آن واکنش نشان دهد یا درآن شرکت می کنند (پاول هنری ماسن و دیگران 1368 ص 391).

بازی به کودک کمک می کند که خود را بشناسد و با کشف قابلیتهای ذهنی و فیزیکی و با به کارگیری قوه‌ی تخیل خود دنیای پیرامونش را شناسایی کند، افق دیدش را وسعت دهد و درذهن جهان پیرامونش را به مجموعه ای قابل اراده تبدیل نماید و درجریان قوی عواطف و احساساتی که از دنیای خارج به طرف او درحرکت است، اختیار هدایت ذهنش را به دست بگیرد. بازی وسیله ای است که کودک از طریق آن می تواند عواطف مثبت خود را بیان کرده و ازمیان احساسات منفی راهی بگشاید (قائمی 1375 ص 46).

 

---

[1] . Attention Deficit Hyperactive Disorder (ADHD)

[2] . Tynan

بررسی میزان بهره مندی و رضایت از رسانه های ارتباط جمعی در بین دانشجویان

بررسی میزان بهره مندی و رضایت از رسانه های ارتباط جمعی در بین دانشجویان

فصل اول: طرح پژوهش... 1 

مقدمه. 2

1. بیان مسئله. 3

2. هدف اصلی تحقیق.. 5

3. ضرورت و اهمیت موضوع.. 6

فصل دوم: مرور ادبیات و پیشینه پژوهش... 7 

مقدمه. 8

1. وسایل ارتباط جمعی.. 9

1- الف) کتاب؛ قدیمی ترین وسیله ارتباط جمعی.. 10

1- ب) روزنامه؛ ابزاری برای تفکر. 11

1- پ) مجلات؛ پاسخی به علایق متنوع.. 13

1- ت) رادیو. 15

1- ث) تلویزیون؛ محبوب ترین رسانه. 16

1- ج) ماهواره. 18

1- ج-1) ماهواره در ایران.. 20

1- چ) اینترنت... 20

1- چ-1) «مولتی مدیا» 24

1-چ-2) «ابرشاهراه های اطلاعاتی» 24

2. نقش و کارکردهای وسایل ارتباط جمعی.. 24

3. مفهوم مخاطب... 37

4. تحول مفهوم و ماهیت مخاطب... 38

5. مخاطب فعال و منفعل.. 39

6. رویکردهای بررسی مخاطب... 41

6- الف) تحقیق تأثیرها 41

6- ب) نقد ادبی.. 42

6- پ) مطالعات فرهنگی.. 43

6-ت) سنت تحلیل دریافت... 44

6- ه) استفاده و رضامندی.. 44

7. «رویکرد استفاده و رضامندی» 45

8. بنیادهای نظریه «استفاده و رضامندی» 49

9. ابعاد نظریه «استفاده و رضامندی» 50

ج

10. طرح دلایل و نظریه «استفاده و رضامندی» 53

11. نقد کارکردگرایی نظریه «استفاده و رضامندی» 56

12. « رویکرد استفاده و تأثیرات » 60

13. پیشینه پژوهش.... 62

13- الف) پژوهش های خارجی.. 62

13- ب) پژوهش های داخلی.. 64

13-پ) برجستگی این پژوهش نسبت به پژوهش های قبلی.. 66

14. سوالات و فرضیات اصلی تحقیق.. 67

فصل سوم: روش تحقیق.. 69 

مقدمه. 70

1. روش تحقیق.. 71

2. جمعیت آماری.. 74

3. روش نمونه گیری و حجم نمونه. 74

4. ابزار و نحو? جمع آوری داده ها 75

5. فنون مورد استفاده برای تجزیه وتحلیل داده ها 76

6 . تعریف مفاهیم اصلی پژوهش.... 77

فصل چهارم: یافته های پژوهش... 81

مقدمه. 82

1. یافته‌های توصیفی.. 83

1- الف) اطلاعات عمومی پاسخگویان.. 83

1- ب) بررسی میزان استفاده از رسانه های مختلف از سوی پاسخگویان.. 88

1- پ) کتاب... 123

1- ت) مطبوعات... 126

1- ث) رادیو. 137

1- ج) تلویزیون داخلی.. 143

1- چ) تلویزیون خارجی.. 151

1- ح) اینترنت... 163

2. یافته‌های تحلیلی.. 170

3. یافته‌های جانبی پژوهش.... 200

فصل پنجم: جمع بندی و نتیجه گیری.. 215

مقدمه. 216

1. مرور یافته های توصیفی پژوهش.... 217

1-1) کتاب... 218

1-2) مطبوعات... 219

1-3) رادیو. 220

د

1-4) تلویزیون داخلی.. 221

1-5) تلویزیون خارجی.. 222

1-6) اینترنت و ابرشاهراه های اطلاعاتی.. 223

2. مرور یافته های تبیینی پژوهش.... 224

2-1) بررسی پاسخ سوالات پژوهش.... 224

2-2) بررسی نتایج آزمون فرضیات پژوهش.... 225

2-3) جمع بندی نهایی یافته های پژوهش.... 226

3. محدودیت های پژوهش.... 228

4. پیشنهادهای پژوهش.... 229

منابع و مآخذ.. 230

پیوست ها 234

بررسی میزان امید به آینده شغلی دانشجویان دانشگاه پیام نور

عنوان صفحه

چکیده...................................... الف

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه......................................... 1

بیان مسئله.................................... 3

اهمیت پژوهش .................................. 4

ضرورت پژوهش................................... 7

اهداف پژوهشی ................................. 8

سوالات تحقیق .................................. 8

فرضیه های تحقیق .............................. 9

تعریف واژگان کلیدی............................ 9

تعاریف مفهومی................................ 10

تعاریف عملیاتی............................... 10

فصل دوم : ادبیات و پیشینه پژوهش

ادبیات تحقیق................................. 11

شاخص امید به زندگی .......................... 12

شاخص اقتصادی امید به آینده................... 13

عوامل عینی تیرگی آینده....................... 13

اثرات فقدان امید به آینده.................... 15

نگاهی به آینده .............................. 16

آینده نگری و مفاهیم متعدد آن ................ 17

امیدآفرینی در بین دانشجویان ................. 17

اندیشه صاحبنظران راجع به امید به آینده ...... 18

دیدگاهها ومکاتب فکری ........................ 21

برآوردهای آینده بینان ....................... 22

نگرانی از شغل آینده وبیکاری ................. 23

تاریخچه ..................................... 25

پیشینه تحقیق ................................ 27

نمونه تحقیقات گذشته با موضوع امید به آینده شغلی 27

پسران آینده‌نگرتر از دختران................... 27

نتایج پژوهش.................................. 28

روش مورد استفاده در این پژوهش................ 33

فصل سوم : روش اجرای پژوهش 

روش اجرای پژوهش.............................. 41

جامعه آماری ................................. 41

روش نمونه گیری .............................. 41

حجم نمونه.................................... 42

ابزار اندازه گیری ........................... 42

چگونگی تجزیه و تحلیل اطلاعات.................. 43

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها

مقدمه........................................ 44

تجزیه و تحلیل اطلاعات......................... 45

فرضیه اول : توصیف مشخصات پاسخگویان........... 45

فرضیه دوم : توصیف داده ها بر اساس فرضیات..... 50

فرضیه سوم : برنامه ریزی های دولت............. 53

فرضیه چهارم : عوامل شخصی..................... 57

اثبات فرضیات................................. 60

فرضیه اول.................................... 60

فرضیه دوم.................................... 61

فرضیه سوم.................................... 62

فرضیه چهارم.................................. 63

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

مقدمه ....................................... 64

بحث و نتیجه گیری(فرضیات) .................... 65

راهکارها وپیشنهادات.......................... 70

محدودیتهای تحقیق............................. 71

منابع و مأخذ ................................ 72

پیوستها

بررسی میزان اثربخشی شادکامی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان

فصل اول: مقدمه

1-1 مقدمه.................................................................................................................... 2

1-2 بیان مسئله.............................................................................................................. 9

1-3 اهمیت و کاربرد نتایج پژوهش.................................................................................. 11

1-4 اهداف تحقیق........................................................................................................ 11

1-5 بیان فرضیه‌ها.......................................................................................................... 11

1-6 تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها............................................................................. 12

فصل دوم: مرور پیشینه‌ی پژوهش

2-1 شادکامی............................................................................................................... 15

2-2 عوامل مؤثر بر شادکامی........................................................................................... 17

3-2 شادکامی ضامن موفقیت در پیشرفت تحصیلی.............................................................. 28

4-2 رهنمودهای کلی برای بالا بردن و حفظ شادکامی در کودکان و نوجوانان........................ 29

5-2 مقاله‌ی پیشرفت تحصیلی.......................................................................................... 32

6-2 تحقیقات گذشته مربوط به موضوع(داخل کشور)......................................................... 33

7-2 تحقیقات گذشته مربوط به موضوع(خارج از کشور)...................................................... 34

8-2 رضایت از زندگی در جهان...................................................................................... 36

9-2 رضایت از زندگی در ایران....................................................................................... 37

10-2 عوامل زمینه‌ای مؤثر بر میزان رضایت فردی و شادی آن در امور زندگی......................... 38

11-2 بررسی عوامل مؤثر در پیشرفت تحصیلی دانشجویان «دکتر سید احمد هاشمی»................ 40

12-2 بررسی عوامل مؤثر در پیشرفت دانشجویان................................................................ 41

13-2 سؤالات پرسشنامه دکتر سید احمد هاشمی................................................................ 50

فصل سوم: متدولوژی(روش پژوهش)

1-3 تعریف جامعه‌ی آماری............................................................................................ 58

2-3 جامعه‌ی آماری....................................................................................................... 58

3-3 تعریف نمونه.......................................................................................................... 58

4-3 نمونه و روش نمونه‌گیری.......................................................................................... 58

5-3 ابزارهای اندازه‌گیری در این پروژه............................................................................. 59

6-3 پرسشنامه‌ی شادکامی آکسفورد ................................................................................ 59

7-3 روش اجراء پژوهش................................................................................................ 60

8-3 روش تجزیه تحلیل داده‌ها........................................................................................ 60

9-3 اعتبار و روایی پرسشنامه شادکامی آکسفورد(علی‌پور، نوربالا، احمد علی،1378)............. 61

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

1-4اطلاعات توصیفی(نمونه، انحراف استاندارد، میانگین، ...)............................................... 66

2-4 نتایج آزمون‌های آماری مربوط به فرضیه‌ها با ذکر فرضیه‌ها............................................. 67

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

بیان مسئله...................................................................................................................... 71

بحث و نتیجه‌گیری پژوهش.............................................................................................. 72

محدودیت‌ها در حین انجام پروژه...................................................................................... 74

پیوست‌ها...................................................................................................................... 75

پرسشنامه شادکامی آکسفورد........................................................................................... 78

جداول ......................................................................................................................... 83

مقدمه 

در سال‌های اخیر با گسترش روان‌شناسی مثبت‌نگر[1] مطالعه شادکامی[2] محور اساسی پژوهش‌های این حیطه بوده‌است. لذا طبیعی است که برای اندازه‌گیری آن ابزارهای مختلفی ساخته شده‌باشد. برای سنجش شادکامی دو پرسش‌نامه کلاسیک و رایج وجود دارد: یکی از این ابزارها سیاهه شادکامی آکسفورد است. این ابزار که به فارسی ترجمه شده و پایایی و روایی مقدماتی آن برآورد شده‌است، در پژوهش‌های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته است. یکی دیگر از ابزارهای سنجش شادکامی مقیاس افسردگی- شادکامی[3](D-hs) است که در سال 1993 توسط مک‌گریل و جوزف ساخته شده‌است. پژوهش‌های مختلف از جمله جوزف و لویس نشان داده شده‌است که این ابزار نیز از پایایی و روایی قابل قبولی برخوردار است. اگر چه این دو مقیاس همبستگی معنی‌دار و بالایی دارند. اما گاه استفاده از آنها به نتایج متفاوتی منجر شده‌است. با این حال تحقیق در سؤالات دو پرسش‌نامه یادشده نشان می‌دهد که این ابزارها بر مبانی نظری متفاوتی استوارند. فرانسیس معتقد است که ظاهراً سیاهه شادکامی آکسفورد شدت[4] شادکامی و مقیاس افسردگی- شادکامی فراوانی[5] شادکامی را می‌سنجد و به همین دلیل تفاوت این دو ابزار با عث ایجاد نتایج متضادی شده‌است.

در تحقیقات مختلف روشن شده‌است که این دو مقیاس همبستگی بالایی(76/0) با یکدیگر دارند. مقایسه مواد این دو مقیاس نشان می‌دهد که این دو از لحاظ نظری براساس بنیان‌های متفاوتی شاخته شده‌اند که برای درک این بنیان‌ها باید مفهوم بهزیستی ذهنی[6] و بهزیستی روان‌شناختی[7] را از هم متمایز کرد. به نظر کیز، اشموتکین و ریف بهزیستی ذهنی ارزیابی زندگی با توجه به تعادل بین عاطفه مثبت

---

[1]- positive psychology

[2]- happiness

[3]- Depression- happiness scale

[4]- intensity

[5]- Frequency

[6]- subjective well-being

[7]- psychological

بررسی میزان اثر بخشی طرح ارزشیابی عملکرد کارکنان با پرسشنامه

مقدمه

در فضای کاری پر شتاب و غیرقابل پیش بینی امروز،کارکنان خواستار آزادی عمل بیشتری هستند و از نظام های کاری و پاداش خود تاثیر گذاری و چالش انگیزی بیشتری را انتظار دارند تا خلاقیت و شیوه های نوین کاری آنها مورد حمایت و تشویق قرار گیرد. اینک دیگر بسیاری از نظام های منابع انسانی و مدیریت معمول ، مناسب به نظر نمیرسند و الگوهای قدیمی نامربوط تلقی میشوند.طی دهه های اخیر، بسیاری از سازمان ها دریافته اند که در عمل ، فاقد نظام ارزشیابی عملکردی که بتوان از طریق آن اولویت ها و اهداف خود را به افراد انتقال داد و پیشرفت های آن ها را پی گرفت هستند .

بررسی فعالیت های مدیریت عملکرد حاکی از آن است که در رویکرد سنتی مدیریت عملکرد، هر تقصیر و قصوری با تنبیه مواجه است،اگرچه هدف از بازبینی و ارزشیابی عملکرد کارکنان نه تنبیه آنان بلکه افزایش کارایی آنان بوده است.در واقع ، اقدامات معمول و سنتی مدیریت عملکرد از کمک موثر به تحقق هدف ارتقای کارایی کارکنان ناتوان است و قادر به پرورش کارکنانی ملزم و متعهد به اهداف سازمان نخواهد بود. اگرچه مدیریت عملکرد ،مفهوم جدیدی به حساب می آید،ارزشیابی عملکرد طی چند دهه گذشته از جمله تحسین برانگیزترین و بحث آفرین ترین خدمات پرسنلی و فعالیت های مدیریتی بوده و موضوع تحقیقات گسترده قرار گرفته است. ارزشیابی کارکنان یکی از موثرترین ابزارهای کارآمدی، توانمندسازی و بهسازی نیروی انسانی است.ارزشیابی ابزاری است که سازمانها و کارکنان را در تامین این نیازها کمک میکند.اگر این ابزارها به خوبی طراحی گردد و به نحو صحیح مورد استفاده قرار گیرد وسیله مناسبی برای تشویق ،آموزش ،بهسازی و بعضا تنبیه کارکنان خواهد بود.اجرای طرح ارزشیابی یکی از بهترین تدابیر در ایجاد روابط حسنه و تفاهم بین مدیران ،کارفرمایان و کارگران در کلیه واحدهای کوچک وبزرگ دولتی و صنعتی به شمار میرود.

نظام ارزشیابی کار کارکنان مجموعه مقررات ،وظایف و کوششهایی است که موجب روابط و مناسبات عادلانه در محیط اداری و کاری بوده و باعث رشد و تعالی فکری کارکنان میشود.

عنوان صفحه

فصل اول: کلیات

1-1- بیان مسئله. 2

1-2- اهمیت پژوهش. 4

1-2-1- اهمیت نظری. 4

1-2-2- اهمیت کاربردی. 6

1-3- اهداف پژوهش. 6

1-4- سوالاصلی تحقیق. 6

1-5- سوالات فرعی تحقیق. 6 

1-6- فرضیات تحقیق. 7 

1-7- مدل تحلیلی تحقیق (اولیه). 7 

1-8- تعاریف نظری. 8 

1-9- تعاریف عملیاتی. 11 

1-10- طرح پژوهش و روش جمع آوری وتجزیه وتحلیل اطلاعات. 12 

1-11- مدل فرآیندی تحقیق. 13

فصل دوم: بررسی و پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه. 15 

2-2- مباحث نظری. 17 

2-2- مباحث پژوهشی. 59 

2-2-1- پژوهشهای داخل کشور. 59

2-2-2- پژوهشهای خارج کشور. 64

فصل سوم: روش تحقیق

مقدمه. 68 

3-1- روش تحقیق. 68 

3-2- جامعه آماری و حجم نمونه. 68 

3-3- ابزار جمع آوری اطلاعات. 70 

3-3-1-روش تنظیم پرسشنامه .. 70

3-3-1-1-روایی پرسشنامه. 75

3-3-1-2- پایایی پرسشنامه. 75

3-4- روش تجزیه و تحلیل آماری اطلاعات. 76 

فصل پنجم: نتیجه‌گیری وپیشنهادات

1-5- مقدمه. 102

2-5- یافته‌های تحقیق. 102

3-5- پیشنهادات. 105

فهرست منابع.......................................... 109

 

 

فهرست نمودارها

عنوان صفحه

نمودار 1-1 : کاربردهای ارزیابی عملکرد. 5

نمودار 2-1 ارزیابی مستقیم عملکرد. 29

نمودار2-2 ارزیابی غیر مستقیم کار. 30

نمودار2-3 مهارتهای محوری مدیریت عملکرد. 36

نمودار2-4 فرایندها و مراحل ارزشیابی عملکرد کارکنان. 40

نمودار 1-1 نمودار دایره ای درصد پاسخ دهندگان بر حسب جنسیت. 79

نمودار 1-2 نمودار دایره ای و نمودار ستونی درصد پاسخ دهندگان بر حسب میزان تحصیلات. 82

نمودار 1-3 نمودار دایره ای و نمودار ستونی درصد پاسخ دهندگان بر حسب میزان سنوات خدمتی. 85

نمودار 1-4 نمودار دایره ای و نمودار ستونی درصد پاسخ دهندگان بر حسب میزان سنوات سازمانی. 88

 

فهرست جداول

عنوان صفحه

جدول2-1 مقایسه نگرش های قدیم و جدید. 38

جدول2-2 نمونه ای از فرم ارزشیابی به روش چک لیست. 50

جدول2-3 مباحث نظری. 58

جدول2-4 خلاصه پژوهشهای داخلی. 63

جدول2-5 خلاصه پژوهشهای خارجی. 66

جدول 1-1شاخص های آماری درمورد جنسیت کارکنان. 78

جدول 1-2 جدول فراوانی ساده درمورد جنسیت کارکنان. 79

جدول 1-3 شاخص های آماری در مورد میزان تحصیلات پاسخ دهندگان. 80

جدول 1-4 جدول فراوانی ساده ی درمورد میزان تحصیلات پاسخ دهندگان81

جدول 1-5 شاخص های آماری در مورد سنوات خدمتی پاسخ دهندگان. 83

جدول 1-6 جدول فراوانی ساده ی درموردسنوات خدمتی پاسخ دهندگان84

جدول 1-6 شاخص های آماری در مورد سنوات سازمانی پاسخ دهندگان86

جدول 1-7 جدول فراوانی ساده ی درموردسنوات سازمانی پاسخ دهندگان87

پرعیارسازی کرمیت (Karagedik) که در منطقه Fathiye (جنوب ترکیه) واقع شده است، توسط شرکت ETI انجام یافته است این کرمیت دارای Cr2O3 با عیار 3530 درصد می‌باشد از آن کرمیت‌های دارای Cr2O3 با عیار 4847 درصد در سال 1920 تولید می‌شده است باطله به مقدار 21 میلیون تن دارای Cr2O3 با عیار 1413 درصد بوده است عموماً تغلیظ‌ کننده‌های کرم مانند تغلیظ کننده‌های کرم

باسمه‌تعالی

پیشگفتار

با توجه به سابقه طولانی معدن‌کاری در ایران، عده کثیری از مردم، از این طریق امرار معاش می‌کردند و در یک قرن اخیر رشته معدن به صورت کلاسیک در مراکز علمی و آموزشی تدریس شده است و یکی از نخستین رشته‌های دانشکده فنی در دانشگاه تهران بوده که هدف اصلی از ایجاد این رشته، حل مشکلات مختلف زمینه‌های مختلف معدنی به روش‌های علمی و فنی و نتیجتاً سودده کردن آن بوده است، ولی بعد از انقلاب، به دلایل مختلف از جمله محاصره اقتصادی ماشین‌آلات معدنی به قیمت گزافی بدست معدنکاران رسیده و نتیجتاً قیمت تمام شده محصولات معدنی بالا رفته، از طرفی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی موجب سرازیر شدن صدها هزار تن مواد معدنی به بازار جهانی شد و در نهایت قدرت رقابت را در زمینه‌های معدنی در کشور ما به حداقل رساند.

مهمترین نگرش در این مورد فراوری هرچه بهتر مواد معدنی و نتیجتاً افزایش ارزش آن به چند برابر قیمت خام بوده است. تولید کرم نیز در این بازار آشفته، خالی از مشکل نبوده، بطوریکه قیمت آن به دلایل بالا، شدیداً سقوط کرد. راه چاره این بود که کارخانه‌های فراوری توسعه داده می‌شد، به جز یک مورد عمده احداث کارخانه فروکرم در استان هرمزگان در بقیه موارد توفیق آنچنانی حاصل نشد، زیرا به دلیل آلوده کردن محیط زیست توسط کارخانه‌های تبدیل کانی کرم به مواد قابل استحصال، کمتر کشور پیشرفته‌ای حاضر به خرید کرم به صورت خام بوده. با توجه به ذکر مشکلات بالا، به عنوان Case دو مورد از تغلیظ کرم به روش‌های مختلف در این نوشتار آمده است.

کانسارهای کرم

ژئوشیمی کرم: کرم در طبیعت همیشه به صورت سه ظرفیتی (Cr3+) پیدا می‌شود. این فلز در پوسته زمین تقریباً در سنگ‌های آذرین قلیایی مربوط به مرحله اول تبلور ماگما و سرپانتین حاصل از آنها دیده می‌شود. در این سنگ‌ها کرم معمولاً با آهن (دو و سه ظرفیتی) نیکل و منیزیم و کبالت همراه است، احتمالاً سیلکات‌های قلیایی همچون هورن بلند اوژیت و اولیوین نیز ممکن است در ترکیب خود داشته باشد.

کانی‌شناسی کرم

کرم به صورت اکسید مضاعف کرم و آهن و به صورت FeOCr2O3 و یا FeCr2O4 می‌باشد.

فرمول عمومی کرمیت به صورت (Mg, Fe, …) (Cr, Al, Fe, …) نوشته می‌شود.

سنگ‌های کرمیت‌دار

کانسارهای کرمیت‌دار با وجود تنوع اشکال آن در داخل سنگ‌های آذرین قلیایی تا بسیار قلیایی تشکیل می‌شود. سنگ‌های فوق فاقد کوارتز و فلدسپانهای و آلکالن‌ها می‌باشد و از نظر ترکیبات گوگردی نیز در درجه پائین قرار دارند. مقدار سیلیس کمتر از 45 درصد می‌باشد. نوع کانه کرم شکل و وسعت کانسار آن تابع ترکیب شیمیایی ماگما و به طور کلی تغییرات عوامل ptc (فشار)، درجه حرارت و ترکیب) می‌باشد.

کانسارهای کرمیت

کانسارهای کرمیت که دارای ارزش اقتصادی است، به دو صورت لایه‌ای و آلپی می‌باشد.

نوع لایه‌ای: مثال بارز در این مورد کرمیت بوشولد (آفریقای جنوبی) و کمپلکس استیل واتر (آمریکا)، کمپلکس دایک بزرگ در جنوب رود زیارا را می‌توان نام برد.

نوع آلپی: از مشخصات این نوع کانسار، همراهی آنها با سنگ‌های پریدوتیت‌های سرپانین می‌باشد.

مهمترین مثال در اینگونه کرم، توده‌های کوه دون (نیوزلاند) دموا و ناحیه کاماگئی (کوبا) را می‌توان نام برد.

کانسارهای کرمیت ایران همراه سرپانتین‌ها و پریدوتیت‌های سرپانتین می‌باشد و اغلب از نوع آلپی است، اما در جنوب ایران از مشخصات کانسارهای لایه‌ای نیز گزارش شده است. تا کنون کانسارهای کرمیت زیاد در ایران مورد بهره‌برداری قرار گرفته و تعدادی از این معادن، به علت پائین بودن عیار و مشکلات مالی و بالا رفتن قیمت تمام شده تعطیل شده است.

تا کنون از وجود معادن کرم در هفت استان کشور گزارش شده است، ولی عمده‌ترین آنها عبارتند از: فاریاب و اسفندقه، خواجه جمالی در نیریز شیراز می‌باشد. در نزدیکی‌های این معادن، کارگاه‌های فراوری در مقیاس کوچک احداث شده است. از جمله فراروی کرم در خواجه جمالی، گفت در جغتای با استفاده از اسپیرال و جیک به روش ثقلی انجام می‌گیرد، ولی عمده‌ترین کارخانه فروکرم در استان هرمزگان می‌باشد.

کاربرد کرم در صنایع مختلف

با توجه به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی فلز کرم و کانی‌هایی که این فلز در آنها یافت می‌شود، موجب شده که این فلز در صنعت کاربرد گسترده‌ای داشته باشد. همانند: صنعت آبکاری، تهیه فولادی‌های مرغوب، صنعت دیرگدازها، رنگ، چرم، شیشه و داروسازی از صنایع برجسته‌ای هستند که مواد یاد شده را به گونه‌های مختلفی به کار می‌گیرند. در صنایع متالوژی معمولاً موادی با 48 درصد اکسید کرم که نسبت آن بیش از 3 و میزان گوگرد و فسفر آن کمتر از یک درصد باشد.

در صنایع شیمیایی موادی با بیش از 44 درصد اکسید کرم که Fe2O3 آن کمتر از 14 درصد و سیلیس آن کمتر از 5 درصد باشد، مصرف می‌شود. در صنایع دیرگدازها برای تهیه آجرهای نسوز بکار می‌رود. در دیرگدازهای کرومیتی موادی مصرف می‌شوند که دارای 45-31درصد اکسید کرم، 35-24درصد آلومین، 20-14درصد اکسید منیزیم، 20-12درصد اکسید آهن، 6-3 درصد سیلیس و کمتر از یک درصد اکسید کلسیم می‌باشد.

سبزهای کروم یا کروم ـ کبالت (به همراه عناصری چون سیلیسیم، آلومینیوم و یا کلسیم) یا زرد و نارنجی (به همراه آنتی‌موان و نیتانیوم) یا قرمز و بنفش (به همراه کلسیم، سیلیسم و قلع) یا قهوه‌ای (به همراه آهن، زیرکونیم، سیلیسیم، وانادیم، آهن و منگنز) در صنایع رنگسازی، جایگاه ویژه‌ای دارند. علاوه بر آن کرمیت به عنوان رنگ طبیعی در صنایع شیشه، سرامیک و آجرهای صنعتی بکار گرفته می‌شود. کرومیت به عنوان کاسه‌ ریخته‌گری جایگاه ویژه‌ای دارد. مواد اولیه‌ای با حداقل 44 درصد اکسید کروم، حداکثر 26 درصد اکسید آهن، 4 درصد سیلیس، 5درصد اکسید کلسیم و با دانه‌بندی معین بکار می‌رود.

در حاشیه روش‌ها

جنبه‌های نو در فراوری مجدد باطله کرمیت به روش ثقلی

چکیده:

پرعیارسازی کرمیت (Karagedik) که در منطقه Fathiye (جنوب ترکیه) واقع شده است، توسط شرکت ETI انجام یافته است. این کرمیت دارای Cr2O3 با عیار 35-30 درصد می‌باشد. از آن کرمیت‌های دارای Cr2O3 با عیار 48-47 درصد در سال 1920 تولید می‌شده است. باطله به مقدار 2/1 میلیون تن دارای Cr2O3 با عیار 14-13 درصد بوده است. عموماً تغلیظ‌ کننده‌های کرم مانند تغلیظ کننده‌های کرم Karagedik ذرات با سایزهای ریز را (حدوداً 0.038میلیمتر) را به عنوان باطله دفن می‌کرده‌اند.

در تمامی طبقه بندیهای ژئوتکنیکی، ویژگیهای نمونه های دست خورده (disturbed samples) ملاک دسته بندی خاکها بوده استدست خوردگی نمونه ها، باعث تغییر ساختار خاک (Soil structure) می گردد، لذا طبقه بندیهای موجود بیانگر رفتار واقعی خاکها، در شرایط طبیعی نمی باشند

طبقه بندی ساختاری خاکهای رسی و کاربرد آن برای طبقه بندی

در تمامی طبقه بندیهای ژئوتکنیکی، ویژگیهای نمونه های دست خورده (disturbed samples) ملاک دسته بندی خاکها بوده است.دست خوردگی نمونه ها، باعث تغییر ساختار خاک (Soil structure) می گردد، لذا طبقه بندیهای موجود بیانگر رفتار واقعی خاکها، در شرایط طبیعی نمی باشند. هدف اصلی مباحث زمین شناسی مهندسی و ژئوتکنیک ، شنخت رفتار واقعی خاکهاست. رفتار مکانیکی خاکهای ریزدانه، تابع تاریخچه زمین شناسی آنها بوده و تشکیل ساختار اولیه خاکها و تغییرات آن در طی زمان زمین شناسی، نقش تعیین کننده ای بر ویژگیهای رفتاری خاک دارد (Chandler, 2000)، خاکهای رسی سست (Soft clay) ، رس سخت (hard clay) ، خاکدانه ای (granular soil) و همچنین خاکهای برجا ، بر حسب وضعیت ساختاری می توانند مشابه سنگهای هوازده و ضعیف عمل کنند (Leroueil & Vaughan, 1900). در این پژوهش سعی شده است، طبقه بندی جدیدی بر مبنای ویژگیهای ساختاری خاکها ارائه گردد به گونه ای که قدرت ارتباط بین رفتار مکانیکی ، تاریخچه زمین شناسی و ساختار میکروسکوپی خاک ها را داشته باشد.

متن اصلی :

1) مفاهیم پایه :

برای بیان این طبقه بندی ، ابتدا مفاهیم اساسی که مورد استفاده قرار گرفته است،

شرح داده می شود تا زبان مشترکی برای فهم طبقه بندی پیشنهادی باشد.

1-1- ساختار خاک :

ساختار خاک (Soil structure) به تلفیقی از پیوند بین ذرات (bonding) و

نحوه آرایش ذرات خاک (Fabric) گفته می شود (Mitchell, 1967) . این واژه

بیانگر تفاوت بین خواص خاک در حالات طبیعی و بازسازی شده

(reconstituted) در نسبت پوکــــی (void ratio) یکسان می باشد فابریک

خاکها تابع عوامل گوناگونی است. از جمله این عوامل می توان به شرایط و

سرعت رسوبگذاری ، وجود آب در محیط رسوب گذاری، اندازهذرات خاک، نوع

کانی رسی،‌درصد املاح موجود در آب، نسبت کاتیونهای تک ظرفیتی به

کاتیونهای دو ظرفیتی ، وجود مواد آلی، ‌میزان تحکیم یافتگی رس ها و .....

اشاره نمود.

بررسی های کاملی توسط ( 1985 ) Leroueil et al ، ( 1951 ) Lambe ،

( 1970 ) Sides & Barden ، ( 1976 ) Mitchell در مورد فابریک خاکهای

ریزدانه انجام گرفته است.‌پیوند بین ذرات خاک های ریزدانه می تواند تحت اثر

عوامل مختلفی ایجاد گردد. نیروهای الکتروستاتیک ، واندروالس، اسمزیک، کشش

سطحی ، همچنین سیمان شدگی و اتصال جامد بین ذرات خاک از جمله عوامل

پیوند یافتگی بین ذرات خاک هستند. امروزه مقاومت خاکها را نمی توان به تنهای

با میزان تخلخل و تاریخچه تنش خاکها برآورد نمود، بلکه عوامل گوناگونی مانند

نهشته شدن سیمان در محل تماس ذرات ماسه ای ( 1984 ، Mitchell & Solimar) ، جوش خوردگی بین ذرات تحت فشار بالا، رسوب املاج کربناته، هیدروکسیدها و مواد آلی ناشی از انحلال ، در بین ذرات خاک (Leroueil & Vaughan, 1990) بر مقاومت خاک ها موثر هستند.

2-1- فرآیندهای زمین شناسی موثر بر ساختار خاکها :

مراحل مختلف و طولانی مدت تشکیل خاک از سنگ منشاء رسوبگذاری، تحکیم ،

تراکم ، دیاژنز، رخدادهای تکتونیکی ، هوازدگی ، فرسایش و .... ساختار نهایی

خاک را شکل می دهند . برخی ازاین فرآیندها همزمان و به موازات هم عمق می

کنند به طور کلی این فرآیندها می توان به دو دسته فرآیندهای حین روسوبگذاری

و تراکم بکر خاک ( گروه 1) و فرآیندهای بعد از رسوب گذاری و تراکم بکر خاک

(گروه 2) تقسیم نمود. انواع فرآیندهای گروه 1 و 2 در جدول (1) نشان داده شده

اند. فرآیندهای گروه 1 در حین نهشته شدن رسوبات عمل می کنند. ساختار خاک

تحت اثر این فرآیندها، ساختار رسوبی نامیده می شود (جدول 1). فرآیندهای

گروه 2 بعداز رسوبگذاری و تراکم بکر اولیه خاک بر ساختار آن اثر می گذارند.

ساختار خاک، در این حالت اصطلاحا ساختار بعد از رسوبگذاری نامیده می شود

که در اثر عملکرد فرآیندهای گروه 1 و 2 شکل می گیرد.

3-1- تراکم پذیری و حساسیت خاکها:

ویژگیهای تراکم پذیری و مقاومتی خاکهای ریزدانه بازسازی شده مرجع معتبری

برای فهم و تفسیر رفتار خاکها در حالت دست نخورده (Undisturbed)

محسوب می گردد‌ (Burland, 1990). از دیدگاه نامبرده خاک بازسازی شده

دوغاب حاصل از مخلوط کردن ذرات خاک با رطوبتی معادل 1 تا 5/1 برابر حد

روانی است که تحت تنش های تک بعدی متراکم شده باشد. ویژگیهای مکانیکی

خاکهای بازسازی شده به عنوان خواص ذاتی (Intrinsic properties) شناخته

می شوند، زیرا مستقل از شرایط طبیعی خاک می باشند. این ویژگیها قادرند

چارچوب مناسبی برای ارزیابی اثر ساختار خاک بر رفتار آنها در حالت طبیعی

فراهم آورند.

منحنی تحکیم تک بعدی خاکهای بازسازی شده به صورت نمادین در شکل (1)

نمایش داده شده است. این منحنی معمولا دارای مقعری به سمت بالاست که می

توان در محدوده تنش های موثر قائم Kpa100 تا kpa 1000 آنرا خطی درنظر

گرفت. لذا شاخص تراکم پذیری ذاتی خاک (Cc*) به صورت زیر تعریف می گردد:

1) در رابطه (1) e * 100 و 0e* 100 به ترتیب نشان دهنده نسبت پوکی خاک

در این تحقیق عملیات انتقال جرم موسوم به جذب گاز و بازیابی یا دفع بررسی می شود در جذب گاز، بخار محلول ا زمخلوط خود با گاز بی اثر با مایعی که حل شونده گاز نسبتاً در آن محلول است، جذب می شود شستن آمونیاک با آب مایع در مخلوط آمونیاک و هوا مثالی از این نوع است در ادامه با تقطیر، ماده حل شده از مایع بازیابی می شود و مایع جذب کننده را یا دور می ریزند و ی

مقدمه

جذب گاز

در این تحقیق عملیات انتقال جرم موسوم به جذب گاز و بازیابی یا دفع بررسی می شود. در جذب گاز، بخار محلول ا زمخلوط خود با گاز بی اثر با مایعی که حل شونده گاز نسبتاً در آن محلول است، جذب می شود. شستن آمونیاک با آب مایع در مخلوط آمونیاک و هوا مثالی از این نوع است. در ادامه با تقطیر، ماده حل شده از مایع بازیابی می شود و مایع جذب کننده را یا دور می ریزند و یا دوباره مصرف می کنند. گاهی اوقات یک ماده حل شده از مایع با تماس مایع با گازی بی اثر جدا می شود. به این عملیات که عکس جذب گاز است، دفع یا بازیابی گویند.

طراحی برج های آکنده

دستگاه متداول در جذب گاز و برخی عملیات دیگر، برج آکنده است که نمونه ای از آن در شکل (1-1) نشان داده شده است. این دستگاه از ستون یا برج استوانه ای تشکیل شده، که شامل ورودی گاز و فضایی برای توزیع آن در قسمت تحتانی، ورودی مایع و توزیع کننده در قسمت فوقانی، خروجی های گاز و مایع به ترتیب در قسمت فوقانی و تحتانی و توده جامد نگاه دارنده ای به نام آکنه های برج است. آکنه ها معمولاً به صورت صفحاتی هستند که آنها ار چین دار ساخته اند تا مقاومت آنها افزایش یابد و دارای سطح روباز می باشند تا از طغیان جلوگیری شود. مایع ورودی که حلالی خالص یا محلول رقیقی از ماده حل شده در حلال می باشد و به آن محلول رقیق (Weak Liquor) گویند، توسط توزیع کننده در بالای آکنه ها توزیع می شود و در یک عملیات ایده آل، سطوح آکنه ها را به طور یکنواخت مرطوب می کند. توزیع کننده ای که در شکل (1-1) می بینید، مجموعه ای از لوله های سوراخ دار (مشبک) است. در برج های بزرگ، از شیپورهای پاشنده یا سینی های توزیع کننده به همراه مانع یا بند استفاده می شود.

گاز حاوی ماده حل شده یا گاز غنی شده، وارد فضای زیر آکنه ها می شود و مخالف جریان مایع از روزنه های موجود در آکنه ها بالا می رود. آکنه ها، سطح تماس زیادی بین مایع و گاز فراهم می کنند و تماس نزدیک بین فازها را تقویت می کنند.

 

شکل (1-1) خواص آکنه های نامنظم برج.

ماده حل شده در گاز غنی شده توسط مایع تازه ای که وارد برج می شود جذب و گاز رقیق از بالا خارج می شود. هرچه مایع به طرف پایین برج حرکت می کند، از ماده حل شده غنی تر می شود. به مایع غلیظ شده، محلول قوی (Strong liquor) گویند، که از طریق خروجی مایع در انتهای برج خارج می شود.

آکنه های برج به سه دسته اصلی تقسیم می شود: آکنه های نامنظم که به طور تصادفی درون برج ریخته می شود، آکنه هایی که باید با دست روی هم چیده شوند و آنهایی که به آکنه های منظم و مرتب معروف هستند. حداکثر ابعاد آکنه های نوع اول 6 تا mm75 (تا in3( می باشد،

آکنه های کوچک تر با ابعاد mm25 معمولاً در آزمایشگاه ها و یا ستون های نیمه صنعتی به کار می روند. در نوع دوم اندازه آکنه ها 50 تا mm200 (2 تا in8) است. کاربرد این آکنه ها کم تر از نوع اول است و در اینجا بحث نمی شود.

 

شکل 1-2- آکنه های معمولی برج: (الف) حلقه های راشینگ، (ب) حلقه های فلزی پال، (چ)حلقه پلاستیکی پال، (د) زین برل، (ه) زین سرامیکی اینتالوکس، (و) زین پلاستیکی اینتالوکس بزرگ، (ز) زین فلزی اینتالوکس.

آکنه های پراکنده شده از مواد ارزان و بی اثری همچون خاک رس، چینی یا پلاستیک های مختلف ساخته می شوند. گاهی از حلقه های فلزی با دیواره فولادی یا آلومینیومی نازک استفاده می کنند. جهت ایجاد فضاهای خالی و کانال های بزرگ برای سیالات، آکنه ها را نامنظم یا توخالی می سازند، به طوری که آکنه ها در یکدیگر جای می گیرند و حدود 60 تا 90% فضای خالی ایجاد می شود. انواع آکنه ها برای آکندن نامنظم در شکل (1-2) نشان داده شده است و خواص فیزیکی آنها در جدول (1-1) ارائه شده است. زین های سرامیکی برل و حلقه های راشینگ، از نوع قدیمی آکنه ها هستند و در حال حاضر زیاد استفاده نمی شوند، ولی نسبت به گلوله های سرامیکی یا خرده سنگ ها مزیت های زیادی دارند. زین های اینتالوکس از بعضی جهات شبیه زین های برل هستند، ولی شکل قطعات آنها مانع از فرو رفتن زیاد آنها درهم می شود و در نتیجه فضای خالی بستر افزایش می یابد. زین های اینتالوکس بزرگ همان زین های قبلی با کمی تغییر می باشد به طوری که لبه های آنها کنگره دار شده است. این زین ها به شکل پلاستیکی یا سرامیکی هستند. حلقه های پال از فلز نازک ساخته می شود که در آنها، یا قسمت هایی از دیواره به طرف داخل خم شده است و یا از پلاستیک ساخته شده اند و در آنها شیارهایی در دیواره به وجود می آید و داخل آنها میله های سفت کننده قرار داده می شود. آکنه های هایپک (Hy – pak) و حلقه های فکلسی (Flexiring) (که در شکل نشان داده نشده است) از نظر شکل و کار شبیه حلقه های پال است. بستر حاصل از حلقه های پال 90% فضای خالی دارد و نسبت به بسترهای دیگر با همان اندازه افت فشار کم تری دارد. IMTP (آکنه های اینتالوکس فلزی برج) جدید نورتون (Norton) با ساختمان باز بیش تر و افت فشار کم تر از حلقه های پال است. رابینز (Robbins) عوامل دیگری که باعث کاهش فشار در بسیاری از آکنه های تجارتی می شوند را بیان کرده است.

 

گاز طبیعی یک منبع مهم انرژی است که تحت شرایط تولید طبیعی از بخار آب اشباع می‌‌شود بخار آب خورندگی گاز طبیعی را افزایش می‌دهد، بخصوص وقتی گازهای اسیدی نیز در آن وجود داشته باشد روش‌های گوناگونی جهت خشک کردن گاز طبیعی می‌تواند استفاده شود

طراحی و شبیه‌سازی ستون‌های نم‌زدایی پالایشگاه گاز خانگیران

چکیده:

گاز طبیعی یک منبع مهم انرژی است که تحت شرایط تولید طبیعی از بخار آب اشباع می‌‌شود. بخار آب خورندگی گاز طبیعی را افزایش می‌دهد، بخصوص وقتی گازهای اسیدی نیز در آن وجود داشته باشد. روش‌های گوناگونی جهت خشک کردن گاز طبیعی می‌تواند استفاده شود.

مقدمه

گاز طبیعی با توجه به نوع مخازنی که از آن تولید می‌شود، ممکن است اجزای ناخواسته گوگردی خصوصاً H2S و بخار آب را به همراه داشته باشد. ترکیبات سمی گودگردی بخصوص H2S طی عملیات تصفیه از گاز جدا می‌گردد. بخار آب نیز طی عملیات نم‌زدایی از گاز جدا می‌شود. آب مایع و یا بخار آب به دلایل عمده زیر باید از گاز طبیعی جدا شوند:

جلوگیری از تشکیل هیدرات‌ها در خطوط انتقال؛

رسیدن به نقطه شینم موردنظر جهت فروش؛

جلوگیری از خوردگی داخل لوله‌ها.

عمل نم‌زدایی در پالایشگاهع گاز خانگیران توسط ستون‌های حاوی جاذب سطحی موبیل سوربید به دلیل ظرفیت بالای آنها برای جذب آب و همچنین احیا در دمای پایین صورت می‌گیرد. موبیل سوربید ظرفیت بالایی جهت جذب پنتان و هیدروکربن‌های سنگینتر داشته و می‌تواند جهت تنظیم نقطه شبنم گاز خروجی و رساندن آن به مشخصات استاندارد خطوط لوله بکار رود.

کاربرد و استفاده از هر فرآیندی (از قبیل جذب، جذب سطحی، سرد کردن، فشرده‌سازی و یا استفاده از کلرید سدیم) جهت نم‌زدایی گازهای طبیعی دارای خصوصیات منحصر بفرد خود می‌باشد.

کلیه این روش‌ها دارای مزایا و معایبی بوده و انتخاب هر یک از آنها باید با توجه به شرایی خاص فرآیند کلی بررسی گردد.

مزایا و معایب استفاده از ستون‌های جذب سطحی به صورت خلاصه به شرح زیر ارائه می‌شود:

مزایا:

دستیابی به نقاط شبنم پایین تا 150 درجه فارنهایت را میسر می‌کند.

تغییرات کوچک فشار، دما و سرعت جریان گاز در عملکرد آنها بی‌تاثیر است.

حساسیت آنها نسبت به پدیده‌های خوردگی و کف‌زایی اندک است.

معایب:

هزینه‌های ثابت عملیاتی بالا و همچنین افت فشارهای بیشتری دارند.

امکان مسموم شدن جاذب‌ها توسط هیدروکربن‌های سنگین، هیدروژن سولفید، کربن دی‌اکسید کربن و غیره وجود دارد.

امکان شکستگی مکانیکی ذرات جاذب خشک‌کن وجود داردو

وزن بالا و نیاز به فضای زیاد.

مقدار انرژی مورد نیاز برای احیای آنها زیاد بوده و در ضمن هزینه واحدهای جانبی آنها نیز بالاست.

جاذب موبیل سوربید

موبیل سوربید شامل 97% سیلیکا و 3% آلومینا می‌باشد. ظرفیت جذب آن اساساً همانند سیلیکاژل معمولی بوده، اما دانسیته توده آن و همچنین ظرفیت جذب آن به ازای هر واحد حجم کمی بیشتر از سیلیکاژل معمولی می‌باشد.

در واقع موبیل سوربید یک نوع سیلیکاژل اصلاح شده و پیشرفته به شکل دانه‌های سخت کروی و نیمه‌شفاف است که این دانه‌ها گرچه غیرقابل نفوذ به نظر می‌رسند، در حقیقت مشبک می‌باشند و در حفره‌های میکروسکوپی بسیار زیادی وجود دارد که بخار در این حفره‌ها بدام افتاده و مایع می‌گردد. حفره‌ها در موبیل سوربید آنقدر زیاد است که یک پوند از آن دارای سطحی معادل 300000ft2 یا بیشتر از آن می‌باشد.

سوربیدها غیرخورنده بوده و تحت شرایط ایستا حدود 40% وزن خود آب جذب می‌کنند. در بعضی از شرایط امکان ورود آب مایع به بستر خشک کننده وجود دارد. چون فعالیت موبیل سوربید نوع R, H بسیار زیاد است، آب مایع می‌تواند سبب شکستن دانه‌ها شود. برای محافظت بستر خشک کننده از آب به صورت مایع، می‌توان از سوربید نوع W استفاده کرد. این نوع سوربید با آنکه دارای شرایطی (از نظر ترکیب و خواص فیزیکی) شبیه به نوع R, H می‌باشد، در حضور آب مایع نمی‌شکند. نوع W در رطوبت‌های نسبتاً بالا به اندازه R موثر است، اما این بازدهی در رطوبت‌های نسبی پایین کاهش می‌یابد. بنابراین استفاده از نوع W در تمام بستر پیشنهاد نمی‌شود.

طراحی واحد نم‌زدایی

سیستم‌های نم‌زدایی از نظر خشک کردن گاز تقریباً یکسان عمل می‌کنند و تفاوت اساسی این سیستم‌ها، نحوه احیای بستر اشباع می‌باشد. بستر مواد جاذب با دریافت حرارت احیا می‌شود و کلیه موادی که جذب شده، به صورت بخار از آن خارج می‌شوند. احیای بسترهای کوچک مواد جاذب با یک کویل گرم کننده برقی نیز امکان‌پذیر است، اما برای بسترهای بزرگتر احیای بستر بوسیله جریانی از گاز داغ صورت می‌گیرد. در شکل زیر، سیستم نم‌زدایی پالایشگاه گاز خانگیران نشان داده شده است. در این شکل بسترهای اول و دوم بطور موازی عمل‌ نم‌زدایی گاز را انجام می‌دهند و بستر سوم با جریانی از گاز مرطوب در وضعیت خنک شدن قرار دارد و گاز خروجی از آن پس از گرم شدن در کوره گاز احیا و رسیدن به دمای موردنظر احیای بستر چهارم را انجام می‌دهد.

این چرخه پس از زمان معینی به اتمام می‌رسد و وضعیت دیگری به خود می‌گیرد، به گونه‌ای که بستر سوم پس از خنک شدن در وضعیت سرویس نم‌زدایی قرار می‌گیرد و بستر چهارم پس از گرم شدن و از دست دادن مواد جذبی در وضعیت سرد شدن قرار می‌گیرد. بستر اول پس از دو تعویض که ع